czwartek, 25 września 2014

Pisząc na kolanie o "Gugułach"

  Najpierw jest ten dziwny tytuł. Wieloznaczny i nie do końca sprecyzowany. Potem nazwisko. Znane już, tylko z innym imieniem i pod szyldem innego gatunku, ostatecznie więc nieznane. Wreszcie okładka, z koronką na szkatule i kotem w dymku rozmowy. Na drugim planie figurka Jezusa, jakby odrealniona, a jednocześnie dopełniająca całości. Później już treść: zwarta w formie, nasycona poezją języka, a zarazem prozą życia, choć w świetle dzieciństwa, a więc dużej dawki wyobraźni i kolorów. Ostatnia strona już tylko zaskakuje, że ostatnia, bo wcale nie zaspokaja ciekawości, wprost przeciwnie, rozbudza i drażni. Chciałoby się powiedzieć, że to ledwie preludium do większej historii, ale nie, to już to, tylko tyle. Dlaczego tylko tyle? Dlaczego aż tyle?



  Guguły Wioletty Grzegorzewskiej to cudnej urody mieszanka wiejskiej ballady, poematu i prozy. Autorce udało się przekroczyć banał dziecinnych wspomnień i oddać to, co zwykłe w niezwykły sposób. Gdyby to streścić w paru zdaniach byłoby o dzieciństwie na PRLowskiej wsi, gdzieś w sumie, gdzie jak powiadają, diabeł mówi dobranoc, a kobiety zbierają się wieczorem przy skubaniu pierza. Wartością i niezwykłością prozy Grzegorzewskiej jest odmalowanie tego dzieciństwa w warstwie językowej. Przypomina to smakowanie niedojrzałego jeszcze owocu, jakim wszak są tytułowe guguły, powoli na języku pojawiają się różnorodne smaki, od cierpkości niedojrzałej maliny, po jej słodycz wydobytą na samym końcu, rozlewającą się leniwie na podniebieniu.

 Loletka przychodzi na świat na przekór temu światu, na przekór komunizmowi i matce ciężko pracującej, która próbowała ukryć odejście wód płodowych za betoniarką. Poród jest tylko wstępem, matce o mało nie odbiera życia, szczęśliwie obie przetrwają. Ojca pozna dopiero parę lat później, gdy nareszcie zostanie wypuszczony z więzienia. Smak słowa "tata" długo będzie się kojarzyć z oślepiającym słońcem i radosnym piskiem. Przyjacielem będzie Czarny, w nocy przytulony do małej, a w ciągu dnia czający się na wszystko, co można upolować. Przez swoje upodobania biedny kocur skończy żywot marnie i nawet figurka Jezuska wygrana na kościelnej loterii nie pomoże. Jednak jej dzieciństwo to przede wszystkim ciekawość świata i ludzi, obserwowanie otaczającego ją życia, czerpanie pełnymi garściami z doznań i możliwości życia na wsi. Tak jakby poza nią mogło już nie być ciekawszego świata.

  Pierwsze małe dramaty i pierwsze przyjaźnie. Dojrzewanie w słońcu i mrozie. Próby rozumienia świata i oglądania go przez pryzmat dziecięcego, a później dziewczęcego oka. Krótka forma, skondensowana treść i niezwykła dawka emocji i zapachów. Guguły są niczym mariaż między poezją a zwartością wypowiedzi. Zdawałoby się mezalians, a jednak jest to bardzo udane połączenie.


Guguły, Wioletta Grzegorzewska, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014

8 komentarzy:

  1. lubię książki, których akcja dzieje się w tych czasach, więc na pewno do niej zajrzę :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Okres PRLu mnie nieodmienne fascynuje :) polecam książkę Grzegorzewskiej, bo mówi o nim z takiej zwykłej, codziennej perspektywy :)

      Usuń
  2. też mnie urzekła, taka malutka, niepozorna, a taka urocza

    OdpowiedzUsuń
  3. Wiele treści - mała forma. Takie lektury lubię. Poszukam.

    OdpowiedzUsuń
  4. Mnie też się podobała. Szału może nie było, ale dobrze się czułam w tych historyjkach. Wychowywałam się w mieście, ale świat Grzegorzewskiej wydał mi się b. znajomy.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ważne, że się podobała :) Samo postrzeganie świata wydawało mi się również znajome :)

      Usuń

Dziękuję za każdy komentarz, cenię sobie każdą uwagę odnośnie wpisu i jego zawartości.

Uprzejmie proszę o nieskładanie mi życzeń świątecznych, ponieważ ich nie obchodzę.

Obsługiwane przez usługę Blogger.

Autorzy

A.S.Byatt Adam Bahdaj Adriana Szymańska Agata Tuszyńska Agatha Christie Agnieszka Jucewicz Agnieszka Topornicka Agnieszka Wolny-Hamkało Alan Bradley Albert Camus Aldona Bognar Alice Hoffman Alice Munro Alice Walker Alona Kimchi Andrew Mayne; tajemnica Andrzej Dybczak Andrzej Markowski Andrzej Stasiuk Ann Patchett Anna Fryczkowska Anna Janko Anna Kamińska Anna Klejznerowicz Anne Applebaum Anne B. Ragde Anton Czechow Antoni Libera Asa Larsson Augusten Burroughs Ayad Akhtar Barbara Kosmowska Bob Woodward Boel Westin Borys Pasternak Bruno Schulz Carl Bernstein Carol Rifka Brunt Carolyn Jess- Cooke Charlotte Rogan Christopher Wilson Colette Dariusz Kortko David Nicholls Diane Chamberlain Dmitrij Bogosławski Dorota Masłowska Edgar Laurence Doctorow Eduardo Mendoza Egon Erwin Kisch Eleanor Catton Elif Shafak Elżbieta Cherezińska Emma Larkin Eshkol Nevo Ewa Formella Ewa Lach Francis Scott Fitzgerald Frank Herbert Franz Kafka Gabriel Garcia Marquez Gaja Grzegorzewska Greg Marinovich Grzegorz Sroczyński Guillaume Musso Gunnar Brandell Haruki Murakami Henry James Hermann Hesse Hiromi Kawakami Honore de Balzac Ignacy Karpowicz Igor Ostachowicz Ilona Maria Hilliges Ireneusz Iredyński Iris Murdoch Irvin Yalom Isaac Bashevis Singer Ivy Compton - Burnett Jacek Dehnel Jakub Ćwiek Jan Balabán Jan Miodek Jan Parandowski Jerome K. Jerome Jerzy Bralczyk Jerzy Krzysztoń Jerzy Pilch Jerzy Sosnowski Jerzy Stypułkowski Jerzy Szczygieł Joanna Bator Joanna Fabicka Joanna Jagiełło Joanna Łańcucka Joanna Marat Joanna Olczak - Ronikier Joanna Olech Joanna Sałyga Joanna Siedlecka Joanne K. Rowling Joao Silva Jodi Picoult John Flanagan John Green John Irving John R.R. Tolkien Jonathan Carroll Jonathan Safran Foer Joseph Conrad Joyce Carol Oates Judyta Watoła Juliusz Słowacki Jun'ichirō Tanizaki Karl Ove Knausgård Katarzyna Boni Katarzyna Grochola Katarzyna Michalak Katarzyna Pisarzewska Kawabata Yasunari Kazuo Ishiguro Kelle Hampton Ken Kesey Kornel Makuszyński Krystian Głuszko Kurt Vonnnegut Larry McMurtry Lars Saabye Christensen Lauren DeStefano Lauren Oliver Lew Tołstoj Lisa See Liza Klaussmann Maciej Wasielewski Maciej Wojtyszko Magda Szabo Magdalena Tulli Maggie O'Farrel Majgull Axelsson Małgorzata Gutowska - Adamczyk Małgorzata Musierowicz Małgorzata Niemczyńska Małgorzata Warda Marcin Michalski Marcin Szczygielski Marcin Wroński Marek Harny Marek Hłasko Maria Ulatowska Marika Cobbold Mariusz Szczygieł Mariusz Ziomecki Mark Haddon Marta Kisiel Mathias Malzieu Mats Strandberg Matthew Quick Melchior Wańkowicz Michaił Bułhakow Milan Kundera Mira Michałowska (Maria Zientarowa) Natalia Rolleczek Nicholas Evans Olga Tokarczuk Olgierd Świerzewski Oriana Fallaci Patti Smith Paulina Wilk Paullina Simons Pavol Rankov Pierre Lemaitre Piotr Adamczyk Rafał Kosik Richard Lourie Rosamund Lupton Roy Jacobsen Ryszard Kapuściński Sabina Czupryńska Sara Bergmark Elfgren Sarah Lotz Serhij Żadan Siergiej Łukjanienko Sławomir Mrożek Stanisław Dygat Stanisław Ignacy Witkiewicz Stanisław Lem Sue Monk Kidd Suzanne Collins Sylvia Plath Szczepan Twardoch Tadeusz Konwicki Terry Pratchett Tomasz Lem Tore Renberg Tove Jansson Trygve Gulbranssen Umberto Eco Vanessa Diffenbaugh Virginia C. Andrews Vladimir Nabokov Wiech William Shakespeare William Styron Wioletta Grzegorzewska Wit Szostak Witold Gombrowicz Wladimir Sorokin Wojciech Tochman Zofia Chądzyńska Zofia Lorentz Zofia Posmysz

Popularne posty

O mnie

Moje zdjęcie
Nie lubię kawy na wynos: zawsze się oparzę i obleję. Maniakalnie oglądam "Ranczo" i jeszcze "Brzydulę".Uwielbiam zimę. I wiosnę. I jesień. I deszcz. Lubię ludzi. Kocham zwierzęta. Czytam, więc wmawiam sobie, że myślę.